Verstopping van de gehoorgang door oorsmeer kan oncomfortabel zijn en klachten als jeuk en gehoorafname geven. In veel landen, waaronder ook in ons land, zijn er tegenwoordig middelen verkrijgbaar waarmee de patiënt zelf de oren kan uitspuiten. In Engeland gaat 7% van de patiënten hiervoor jaarlijks naar de huisarts. Engelse onderzoekers stelden zichzelf de vraag of het zelf uitspuiten even veilig en effectief is als de (conventionele) methode waarbij de praktijkassistente van de huisarts dit verzorgt.
Een RCT geeft het antwoord. Patiënten (n = 237) met klachten van cerumenophoping (jeuk, gevoel van verstopping en gehoorafname) werden in twee groepen verdeeld. De eerste groep kreeg de conventionele behandeling, de tweede groep moest het doen met een zelfzorgmiddel, een gehoorgangspray. In beide gevallen werd voorafgaand gedruppeld om het cerumen soepel te maken. Na twee weken bleek de cerumenlavage door de praktijkassistente effectiever te zijn. Bij tweederde deel bleek de lavage geslaagd versus de helft van de patiënten die zelfzorg toepasten. Een kanttekening hierbij is dat de praktijkassistentes geïnstrueerd waren en de patiënten die zelf lavage toepasten niet. Hoewel lavage door de praktijkassistente de voorkeur had bij patiënten (> 99%), was driekwart van de patiënten die zelfzorg toepasten tevreden en zou dit weer doen. Complicaties bleken in beide gevallen gering (< 1%). Lavage met een zelfzorgmiddel lijkt dus een veilige en effectieve methode en zou het aantal lavages in de huisartsenpraktijk kunnen verminderen. Dit levert tijdwinst op voor zowel de patiënt als de hulpverlener. Of toch niet? Een mogelijk gevaar van lavage in de thuissituatie (op de langere termijn) zou kunnen zijn dat het te vaak toegepast wordt, waardoor juist meer oorsmeer wordt aangemaakt of dat lavage helemaal niet geïndiceerd is. Dit zou nader onderzocht moeten worden. Feit blijft dat oorsmeer een heel natuurlijk beschermingsmiddel is dat men over het algemeen nou eenmaal onsmakelijk vindt. Dus ook esthetische bezwaren kunnen reden zijn om de zelfzorgsprays te gebruiken. Lavage van de gehoorgang dient echter alleen te gebeuren bij klachten die wijzen op verstopping van de gehoorgang of wanneer een inspectie van het oor belemmerd wordt. Wanneer de zelfstandige lavage niet het gewenste effect heeft, klachten aanhouden of verergeren, blijft een bezoek aan de huisartsenpraktijk belangrijk. (CD)