Probiotica zijn micro-organismen, waarvan men claimt dat ze een positief effect op de gezondheid hebben. Probiotica zijn populair. De helft van de huishoudens in Nederland gebruikt ze wel eens. Er zijn 27 verschillende probiotische zuiveldrankjes op de markt. De jaarlijkse verkoop wordt geschat op meer dan 300 miljoen stuks. De negatieve uitkomst van een Utrechts onderzoek naar de werking van deze middelen bij ernstig zieke mensen deed het geloof in deze drankjes geen goed en was aanleiding voor een onderzoek door de Voedsel- en WarenAutoriteit.
Gezien het frequente gebruik van probiotica zijn er geen redenen om aan te nemen dat deze middelen niet veilig zouden zijn. Omdat vele probiotica al zo lang op de markt zijn is daar echter nooit formeel onderzoek naar verricht. Anders ligt dat bij zwangeren en pasgeborenen. Ook bij hen zijn er geen directe aanwijzingen dat probiotica onveilig zijn, maar aangezien de kans op problemen bij hen groter is, zou je dat moeten aantonen. Er zijn vooral vragen over de effecten op de lange termijn. Patiënten met een slecht functionerend immuunsysteem (bijvoorbeeld hiv-positieve patiënten) en met ernstige darmziekten kunnen probiotica beter niet gebruiken.
Hoewel het advies niet uitgebreid ingaat op het nut van probiotica, weten we uit eerder onderzoek dat een gunstig effect alleen onomstotelijk is aangetoond bij diarree, veroorzaakt door antibiotica. Een beperkte indicatie dus. We kunnen er nu echter wel van uitgaan dat bij gewoon gebruik (oraal, tot de aanbevolen dagdosis) door gezonde, niet zwangere personen geen schadelijke effecten te verwachten zijn. Het schaadt niet, maar of het baat…? (Henk van Weert)