Veel huisartsen ontvangen wel eens artsenbezoekers. De kans is groot dat u daar als praktijkondersteuner ook wel eens bijzit. Een leuke gadget uit handen van de artsenbezoeker is mooi meegenomen, maar een gezonde achterdocht tegen de mooie onderzoeksresultaten waarmee zij schermen is noodzaak.
In PloS Medicine van juni (een vrij toegankelijk medisch blad op internet) staat een zorgwekkend rapport waarin de auteurs een groot aantal onderzoeken naar cholesterolverlagende statines hebben getoetst op het effect van sponsoring.
De auteurs vonden 192 onderzoeken waarin een nieuwe statine met een al bestaande statine werd vergeleken. De helft was betaald door de farmaceutische industrie. Bij 75 onderzoeken was onbekend wie de sponsor was. Slechts 23 onderzoeken waren onafhankelijk (door de staat of een non-profit organisatie betaald). Bij de gesponsorde onderzoeken viel het resultaat 20 keer zo vaak positief uit voor het nieuwe medicijn, vergeleken met het resultaat bij onafhankelijke studies.
Waarom de gesponsorde onderzoeken zo uit de toon vallen is niet helemaal duidelijk, maar de auteurs van het PloS rapport hebben wel hun ideeën. In sommige onderzoeken was de dosering van de al bestaande statine lager dan het nieuwe middel. Dat maakt het waarschijnlijker dat het nieuwe middel beter scoort. Een andere mogelijkheid is dat farmaceuten onderzoeken met negatieve resultaten niet publiceren.
Bij veel gesponsorde onderzoeken bleek de opzet ook niet goed, namelijk een slechte blindering. Dat betekent dat de onderzoekers en patiënten al wisten wie het nieuwe middel kreeg. In dat geval heb je het over een zogenaamde bias, ofwel systematische fout, in het onderzoek.
Het PloS stuk bewijst in ieder geval dat we voorzichtig moeten omgaan met de resultaten van deze onderzoeken, hoe mooi die soms ook lijken. (KJ)