Wat is er over bekend?
Smetplekken komen vooral voor in de lichaamsplooien onder de borsten, in de liezen, onder de oksels en tussen de tenen. Deze plekken worden veroorzaakt door een combinatie van vocht, wrijving en warmte. Uitlokkende factoren zijn overgewicht, transpiratie, onvoldoende hygiëne en nauwsluitende kleding. Ook urine-incontinentie kan de huidirritatie verergeren. Smetplekken komen vaker voor bij patiënten die bedlegerig zijn en bij zuigelingen. Er zijn geen exacte cijfers bekend over de incidentie; niet elke patiënt met smetplekken consulteert de huisarts. Smetplekken zijn meestal makkelijk te herkennen: de huid is rood met plekken die onscherp begrensd zijn, deze zijn vaak nattend, de huid kan jeuken of branderig aanvoelen en soms wordt een onaangename geur ervaren. Door wrijving en vocht wordt de beschermlaag van de huid aangetast en raakt geïrriteerd. In dit stadium is de huid gevoeliger voor secundaire infecties, in de meeste gevallen veroorzaakt door schimmels (Candida albicans) en een enkele keer door bacteriën. Bij een schimmelinfectie is de huid vlekkerig rood, de randen van de vlekken zijn scherp begrensd, soms schilferig en er zijn losse rode plekken te zien, zogenaamde ‘eilandjes voor de kust’. Bij een bacteriële infectie is de huid rood met pussende crusteuze laesies (wondjes met korstjes).
Wat kan ik voor de patiënt doen?
De huisarts kan een smeersel met zinkoxide voorschrijven. Bij verdenking van een schimmelinfectie zal de huisarts een schimmeldodende crème voorschrijven: miconazol of ketoconazol. Als de klachten niet verbeteren kan een crème met hydrocortison, al dan niet in combinatie met miconazol, voorgeschreven worden. Ook bij veel jeuk kan de huisarts hydrocortison voorschrijven. Om het vocht in de huidplooien onder de borsten te absorberen, kun je Engels pluksel aanbrengen. Als de huid geïnfecteerd lijkt, verwijs de patiënt dan naar de huisarts.
Wat kan ik uitleggen?
Het is belangrijk om de factoren die de smetplekken kunnen veroorzaken zoveel mogelijk te verkomen. Adviseer daarom goede hygiëne. Dit houdt in: dagelijks wassen, bij voorkeur met een niet-alkalische zeep en de huid in de plooien goed afdrogen. Het gebruik van een pH-verlagende zeep, bijvoorbeeld babyzeep, kan de kans op schimmels verminderen. Laat de patiënt ruimzittende, bij voorkeur katoenen kleding dragen. Hoe gewenst dan ook, als patiënten gewicht kwijtraken, nemen vaak de huidplooien juist toe. Voorkómen van overgewicht is dus op langere termijn ook hier belangrijk!
Bladnaam:
Tijdschrift voor praktijkondersteuning 2013, nummer 2
Literatuurverwijzingen:
