Mooie idealen
Streven naar zelfmanagement is natuurlijk een mooi ideaal. Zelfmanagement moet de zorg goedkoper en de mensen minder zorgafhankelijk maken, waarbij op zijn minst de kwaliteit van leven behouden blijft. Ongeveer driekwart van de 70-plussers heeft ten minste één chronische ziekte en chronische ziekten zijn bij uitstek een target voor zelfmanagement, om begrijpelijke redenen.
Maar welke mensen zijn geschikt voor zelfmanagement, bij welke aandoeningen en welk effect heeft zelfmanagement op hun kwaliteit van leven en wat zijn de gezondheidsuitkomsten?
De resultaten van wetenschappelijk onderzoek beloven tot nu toe nog niet veel goeds, maar het is misschien nog te vroeg om de vlag te strijken. In ieder geval moet iedere praktijkondersteuner kritisch zijn over welke interventies bij wie geschikt zijn en welke doelen haalbaar zijn. Kleine doelen hebben waarschijnlijk de grootste impact. Het klakkeloos omarmen van opgelegde programma’s moeten we vooralsnog afraden.
Toen ik heel lang geleden dienst met Kerst had, ontmoette ik een bejaard echtpaar dat in de problemen was gekomen. Mevrouw was dement en meneer had net een TIA gehad en had ernstige COPD. Hij wilde voor zijn vrouw blijven zorgen en ik kon hem niet overhalen. Een opname voor beiden was onbespreekbaar. Thuiszorg was onbereikbaar en kinderen leefden ver weg. Uiteindelijk heb ik meneer maar geholpen om zijn vrouw op het toilet te helpen en ben eten voor ze gaan halen. Dit was toch een vrij cynische invulling van zelfmanagement en ik hoop dat het in de naaste toekomst die kant niet op gaat.
Zelf stoppen met roken
De Minimale Interventiestrategie (MIS) vervangen door de PAS (Persoonlijke Advies bij het Stoppen met roken)? In dit nummer lezen we hoe weerbarstig deze materie is. Nicotineverslaving is nog actueel bij 27% van de Nederlanders en neemt niet verder af. Gezien de gunstige afname van het aantal rokers de afgelopen decennia is het waarschijnlijk dat het gaat om de harde kern. Helaas zien we ook dat jongeren weer meer verslaafd raken en dat werpt een schaduw op de komende dertig jaar. De tabakslobby heeft zo zijn belangen en de staatskas heeft baat bij accijns. Het is begrijpelijk dat in dit enorme krachtenveld individuele interventies een druppel op een gloeiende plaat lijken, maar elke stopper is er één. Een online ondersteuningsprogramma kan daar bij helpen, maar het blijft zelfmanagement…
In de redactie
Laat ik me na deze inleiding maar eens even voorstellen als nieuw redactielid. Ik ben Mattees van Dijk, 60 jaar en zelfstandig gevestigd huisarts in Hoek van Holland. Ik ben begonnen in Maassluis in 1983 in een solo-praktijk. Vanaf 1989 ben ik betrokken bij de diabeteszorg in mijn regio en leidde ik verschillende transmurale diabetesprojecten. Met de komst van de POH voor diabeteszorg eind jaren negentig werd ik door de DHV gevraagd dit ook inhoudelijk te begeleiden. In 2006 werd de Diabeteszorggroep NWN opgericht die al snel uitgroeide tot een grote zorggroep met zo’n tweehonderd huisartsen, de ZEL (Zorggroep Eerste Lijn) te Naaldwijk. Mij werd gevraagd de kaderopleiding diabetes te doen en in 2008 mocht ik mij kaderhuisarts diabetes noemen. Tot september 2012 was ik verbonden als kaderhuisarts diabetes bij de ZEL. Sindsdien ben ik freelance kaderhuisarts en ben ik meer landelijk actief voor verschillende partijen, zoals de NPA en het NHG. Sinds 2014 zit ik in de redactie van dit tijdschrift.
Bladnaam:
Tijdschrift voor praktijkondersteuning 2014, nummer 3
Literatuurverwijzingen:
