In de eerstelijnszorg ontdekt men ongeveer de helft van de patiënten met een depressieve stoornis. Nederlandse onderzoekers gingen in een prospectief cohortonderzoek na of de andere helft van de patiënten in kaart kon worden gebracht door depressie actief op te sporen en behandeling beschikbaar te stellen. Ze screenden hiervoor in 3 gezondheidscentra met 12 huisartsen en onderscheidden 3 hoogrisicogroepen (17-80 jaar): patiënten met psychosociale problemen (n=1258), patiënten met lichamelijk onverklaarde klachten (n=970) en patiënten die vaak de huisarts bezoeken (n=107). In totaal werden na exclusie 1687 patiënten uitgenodigd door de huisarts om deel te nemen aan het onderzoek. Van hen deden er 780 patiënten mee. Bij 173 patiënten die positief scoorden op de screening werd een telefonisch diagnostisch interview afgenomen. Bij 71 patiënten stelde men een depressieve stoornis vast, waarvan 36 patiënten al behandeld werden met medicatie. De overige 35 patiënten kwamen in aanmerking voor behandeling. Veertien patiënten weigerden behandeling na informatie van de huisarts over diagnose en behandelingsmogelijkheden. Bij 17 patiënten werd behandeling gestart.
Slechts 1 op de 5 patiënten uit dit onderzoek met een ontdekte depressieve stoornis was bereid deel te nemen aan behandeling. Veel patiënten weigeren behandeld te worden voor iets waarvoor ze niet naar de huisarts zijn gegaan. De onderzoekers vroegen 17 patiënten bij wie de diagnose werd gesteld ook wat zij van het screeningsprogramma vonden. Alle patiënten stelden de actieve benadering op prijs. Vijftien patiënten gaven aan dat ze inderdaad depressieve klachten hadden, echter 9 patiënten herkenden zich niet in de diagnose.
Screenen op depressie levert in deze hoogrisicogroepen niet veel nieuwe patiënten op die zich ook willen laten behandelen, ook al maakt de huisarts behandeling toegankelijk. Omdat de aandacht wel werd gewaardeerd (althans door degenen die wilden meedoen) lijkt het beter om maar gewoon te vragen naar klachten en symptomen die op een depressie kunnen wijzen. We kunnen patiënten met een depressie dan in een persoonlijk consult mogelijk ervan overtuigen dat behandeling zinvol is. (Jacolien Potkamp)