Bij dementie blijft men zoeken naar factoren die het ontstaan ervan beïnvloeden. De genen en een stijgende leeftijd kunnen we niet veranderen. Mogelijke andere risicofactoren zoals roken hebben we wel zelf in de hand. De invloed van roken op het cognitief functioneren en dementie is al vaker onderzocht. Tot nu toe worden er tegenstrijdige uitkomstmaten gerapporteerd. Enerzijds zou roken een beschermend effect hebben op het ontstaan van dementie. Dat is gezien andere negatieve gevolgen van het roken natuurlijk een uitkomst waar alleen de tabaksindustrie en de tevreden roker blij van worden. Anderzijds zijn er ook onderzoeken die wel degelijk de slechte invloed van roken aantonen. Onderzoeken die vooral bij ouderen zijn uitgevoerd. Over de invloed van roken op jongere leeftijd was tot nu toe niets bekend.
In een Doetinchems onderzoek testten RIVM-medewerkers 1904 rokende en niet-rokende mannen en vrouwen van 43 tot 70 jaar op het cognitief functioneren. De onderzoekers verzamelden zoveel mogelijk gegevens van de populatie om ook andere factoren die van invloed kunnen zijn (zogenaamde confounders) op het denkvermogen in beeld te brengen. In dit onderzoek bleken rokers jonger, vaker man en lager opgeleid. Lichamelijk onderzoek toonde een lager HDL-gehalte, lagere bloeddruk, en vaker een BMI onder de 25. Rokers drinken meer alcohol, hebben een hogere vetinname en nemen minder anti-oxidanten. Deze factoren konden niet direct gerelateerd worden aan de uitkomstmaat, hoewel men dit wel zou verwachten. Rokers voelden zich meer moe en minder energiek, waren minder actief en hadden vaker klachten van depressiviteit en nervositeit. Deze laatste factoren bleken wel direct van invloed op de uitkomstmaat.
Bij elke persoon werden meerdere cognitieve tests uitgevoerd en dezelfde tests werden na vijf jaar herhaald.
Het blijkt dat roken ook op middelbare leeftijd al een negatieve invloed heeft. Het denkvermogen neemt twee keer zo snel af. Dit geldt vooral voor flexibiliteit (schakelen tussen twee verschillende taken) en geheugen. Hoe meer men rookt of rookte, hoe sneller de afname. En hoe langer ex-roker, hoe meer het cognitieve vermogen herstelt naar het vermogen van de nooit-roker. Stoppen met roken loont dus zeker de moeite. Deze informatie kunnen we goed gebruiken in de praktijk. Wellicht wordt de volgende spreuk op de pakjes sigaretten: roken tast het geheugen aan. (CD)