Wat is erover bekend?
De frequentie van defecatie verschilt nogal per mens; het wisselt tussen de drie keer per dag tot eens in de drie dagen. Bij verstopping is er sprake van een afwijkend patroon: de ontlasting blijft langer dan normaal in de dikke darm en als gevolg daarvan wordt deze hard en droog. Er is sprake van obstipatie bij twee keer of minder per week defecatie, in combinatie met harde ontlasting, hard persen om te ontlasten of obstructie bij ontlasten. Verstopping kan verscheidene oorzaken hebben, deze zijn meestal onschuldig. De patiënt kan klagen over buikpijn, winderigheid, een opgeblazen gevoel, harde ontlasting of pijn bij de anus.
Wat kan ik voor de patiënt doen?
Wanneer een patiënt klaagt over obstipatie, vraag je naar diens gebruikelijke defecatiepatroon, de duur van de verstopping en bijkomende klachten. Bepaalde factoren, zoals bedlegerigheid, slechte sanitaire voorzieningen of een slechtzittend gebit kunnen obstipatie in de hand werken. Ook sommige medicijnen kunnen verstopping veroorzaken, staalpillen bijvoorbeeld. In de meeste gevallen geldt het advies: voldoende vezels eten, voldoende drinken (minstens twee liter per dag) en voldoende bewegen. Wanneer de klacht gepaard gaat met hevige buikpijn en braken, zal de huisarts de patiënt direct moeten beoordelen. Er kan dan sprake zijn van een ileus.Wanneer er andere klachten zijn, zoals toenemende buikpijn, bloedverlies bij de ontlasting of als de obstipatie met de gegeven adviezen niet overgaat, dan moet de patiënt een afspraak maken met de huisarts. Die zal een anamnese afnemen en lichamelijk onderzoek doen om de oorzaak van de obstipatie te achterhalen. Aambeien en anale fissuurtjes kunnen verstopping veroozaken omdat het ontlasten pijnlijk is. Soms is de oorzaak echter ernstiger, bijvoorbeeld een chronische darmziekte of een maligniteit. Ook psychologische factoren kunnen een rol spelen, denk aan depressie, eetstoornis of seksueel misbruik.
Indien de huisarts medicatie voorschrijft, zal in de meest voorkomende gevallen gestart worden met Lactulosestroop of Macrogol.
Wat kan ik uitleggen?
Obstipatie is een veelvoorkomend probleem. Iedereen heeft er wel eens last van. Vertel dat verstopping in de meeste gevallen onschuldig is, maar vraag wel door naar andere klachten. Geef de patiënt voorlichting en voedingsadvies; dagelijks voldoende vezels uit verse groente, fruit en volkorenproducten. Drink minimaal twee liter water per dag, verdeel dit over de dag en let ook op de vochtintake bij de maaltijden. Zorg voor voldoende lichamelijke activiteit, leg uit dat dit de contracties in de darmen bevordert. Adviseer om de stoelgang niet uit te stellen en voldoende tijd te nemen om goed te kunnen ontlasten. Ontraad vooral het (langdurig gebruik) van laxantia, want die kunnen de darmwand beschadigen.
Bladnaam:
Tijdschrift voor praktijkondersteuning 2014, nummer 1
Literatuurverwijzingen:
