Dat onze wereld continu aan verandering onderhevig is, weten we allemaal. Gelukkig maar, hoor ik je denken, anders was er geen vooruitgang. Maar ik zit weer eens in mijn donkere periode en weet niet of ik er wel zo gelukkig mee ben. In mijn jonge jaren was het gedachtegoed van Florence Nightingale de standaard in de zorg. Zij zorgde barmhartig en onbaatzuchtig voor de zieken. Dat was ‘de zorg’. Tegenwoordig hebben we een minister (althans op het moment dat ik deze column schrijf nog wel), een ministerie en talloze managers. En dan vergeet ik nog de verzekeraars. Zorg is markt geworden: er moet efficiënt gewerkt worden en geld verdiend worden. Technologische vooruitgang gaat hand in hand met bureaucratische regels. Wetenschap wordt belast met economische bagage.
Ik werk in een gezondheidscentrum in de wijk, dichtbij de mensen. We bedienen een kleine 7000 patiënten en zijn van alle disciplines voorzien. Kleinschalig, dichtbij, bereikbaar en drempelloos, zowel letterlijk als figuurlijk. Door alle bezuinigingen en ontwikkelingen staat ons centrum onder druk. De schaalgrootte is te klein.
Patiënten moeten van ziekte en zorg worden begeleid naar gezondheid en gedrag. En dat alles door het verbinden van netwerken, eigen regie en versterken van eigen kracht. Managementtaal. In plat Hollands komt het erop neer dat de boel te duur is, je zelf verantwoordelijk bent en je het ook zelf maar uit moet zoeken. Liefst met hulp van je buren.
Wat dat te maken heeft met mijn centrum? Veel disciplines zijn te klein geworden en te versnipperd over verschillende centra. Dus we moeten clusteren en een groter centrum vormen. Dat betekent uit de wijk, verder weg en zakelijker. Je bent of professional of manager is de nieuwe managementfilosofie. Managen combineren met vakinhoudelijk werk kan niet meer. Je mag als manager niet gehinderd worden door kennis van zaken. Ja ik weet het, ik ben zwartgallig. Ik ben nu nog manager en professional. Wat ik me het meest voel?
Ik denk toch Floris Nachtegaal.
Hoewel, in mijn professie wordt ik dagelijks geconfronteerd met de moderne tijd waarin ik werk. Meer dan de helft van de tijd ben ik bezig met verslaglegging, protocollen en registratie. Waarom? Om de managers bij de verzekeraars duidelijk te maken wat ik eigenlijk doe, want zij beheren de portemonnee en daarmee mijn hypotheek. Vinken dus: wie is de hoofdbehandelaar, beweegadvies gegeven, voldoet aan de norm, noem maar op. Als ik niet vink kan ik niet bewijzen dat ik het doe. Mijn professionaliteit is gedegradeerd tot vinken. Ik vink dus ik besta. Dat ik me er niets van aantrek en gewoon goede zorg lever en toch mijn targets haal, komt vooral omdat ik een blinde vinker ben. Is er dan niets positiefs te melden? Jawel: de zorg wordt beter, mensen worden gezonder en ouder, zorg wordt overdraagbaar. Mensen in hun eigen kracht zetten en netwerken versterken is een perfect tegengeluid tegen de individualisering (en daarmee de verhuftering) van de maatschappij. Misschien als we weer meer voor elkaar gaan zorgen vanuit naastenliefde, verdwijnen ook de angst en het wantrouwen en daarmee de vinkjes. We worden weer echte mensen, professionals die met goed boerenverstand samen managen!
Vergeef me mijn neerslachtige bui in deze column. Ik word dit jaar 40. Ik ben er alleen nog niet uit of ik nou een midlifecrisis heb of gewoon een oude zeur aan het worden ben. Het leven begint bij 40… Ik hoop maar dat het een leven vol samenleven en samenzorgen is. Leve de moderne tijd! Leve Floris Nachtegaal!

Bas Janssen