Als ik deze column schrijf, is het nieuwe jaar net begonnen. Ik kan natuurlijk iets neerkrabbelen over goede voornemens. Het traditionele ‘ik ga meer bewegen, ik ga minder snoepen en ik ga afvallen’. Natuurlijk schrijf ik dan hoe moeilijk het is en maak ik sarcastische opmerkingen over doelen die toch niet gehaald worden. Maar verrassend, ik heb een ander onderwerp. Laten we het een verlate terugblik op 2014 noemen.
Misstanden in de zorg waren aan het einde van 2014 veelvuldig in het nieuws. Het begon natuurlijk met de moeder van een staatssecretaris bij wie de urine langs de enkels liep. Dat ontaardde in een hoop politiek gezeik, maar ook de media doken er bovenop. Uit de krochten van de zorg doken mensen op die kwamen vertellen hoe verschrikkelijk slecht het in onze verpleeg- en verzorgingshuizen was en is.
Een van de mediaverhalen trof mij in het bijzonder omdat het ging over een tehuis waar ik nauw bij betrokken ben. Niet omdat mijn moeder daar regelmatig tot haar knieën door de rioolgangen waadt, maar omdat ik de geschetste casus ken en ook de mensen die erbij betrokken zijn. Een familielid van een bewoner vertelde herhaaldelijk op televisie over een misstand. Een hartverscheurend verhaal over wat er mis was gegaan. Diep tragisch voor bewoonster en familie. Ik vond het verhaal vooral bedroevend omdat het dusdanig uit zijn verband werd getrokken dat er geen bal meer van klopte. En als je dingen uit zijn verband trekt loopt urine inderdaad langs de enkels.
We hebben overwogen om weerwoord te geven in de media maar helaas zijn wij gehouden aan beroepsgeheim en fatsoensnormen, wat onze kant van het verhaal een stuk minder mediageniek maakt. Bovendien was de teneur in de media niet gericht op nuance maar op sensatie. Dat maakte de keuze om geen verweer te geven toch moeilijk te slikken.
Er gingen in deze bewuste situatie inderdaad dingen mis. Er gaan wel vaker dingen mis, misschien te vaak, maar dan kan je nog niet spreken van ‘misstanden in de zorg’. Het door de media geschetste beeld dat iedereen in de zorg onkundig, onbehulpzaam en onbeholpen is en dat we er op uit zijn om fouten te maken en leed te berokkenen is wel heel tragisch. Wij zijn geen professionals die gedreven door winstbejag bewust verkeerde beslissingen nemen. Mensen in de zorg werken met hart voor hun vak, het zijn mensen die vanuit passie en liefde keihard werken voor bewoners en familie.
Als je dat beeld in de media onderuithaalt, raak je die mensen in hun hart. Het is kwetsend, onnodig demotiverend en droef om werknemers zo neer te zetten. Daar gaat niemand beter of zorgvuldiger van werken. Het maakt mensen nog angstiger om fouten te maken, want voor je het weet nagelen de media je aan de publieke schandpaal. En die angst wekt fouten en een foute cultuur in de hand. Dus misstanden? Ja absoluut, een misstand over het beeld dat is neergezet.
Wat is nu mijn boodschap? Toch de vraag om dit jaar een goed voornemen te hebben. Namelijk het voornemen om iedereen om je heen open en met vertrouwen te benaderen. Ga er vanuit dat we er voor elkaar zijn, om elkaar te helpen en te steunen en te zorgen. Vanuit een basisvertrouwen naar mensen kijken schept namelijk de ruimte om te verbeteren en te leren en daar gaat het toch om. Een mooi 2015!