Van een droge huid hebben vooral ouderen last, maar ook op jongere leeftijd komt het regelmatig voor. Bij een droge huid of xerosis is de huid schraal, voelt ruw aan en soms is er schilfervorming. Ook kunnen kloofjes ontstaan. Een droge huid kan aanleiding geven tot jeuk, irritatie en roodheid. Op oudere leeftijd wordt de huid dunner en kwetsbaarder en is moeilijker in staat om vocht vast te houden. Bij jongeren is vaak sprake van een andere oorzaak, bijvoorbeeld eczeem.
Wat is er over bekend?
De huid is een van de grootste organen van het lichaam. Het bedekt het menselijke lichaam en vormt een barrière tegen kwalijke invloeden van buitenaf. Bovendien beschermt de huid het lichaam tegen onderkoeling. De buitenste laag van de huid bestaat uit hoorncellen die voortdurend worden aangemaakt en zo nodig hersteld door de opperhuid. Oude hoorncellen sterven af en worden van onderuit vervangen. Op sommige plaatsen van het lichaam is deze hoornlaag extra dik, zoals op ellebogen, voetzolen of handpalmen. De hoornlaag wordt soepel gehouden door vochtuittreding vanuit de subepidermale bloedvaten en door sedum. Dat is een vettig laagje dat door de talgklieren wordt uitgescheiden. Het sedum zorgt ervoor dat de huid minder vocht verliest en zo beschermd is tegen uitdroging. Xerosis ontstaat door verstoring van de fysiologische hoornvorming en afname van de talgproductie. Bepaalde huidaandoeningen zoals eczeem, psoriasis en ichthyosis (een verzamelnaam van erfelijke huidaandoeningen gekenmerkt door een verdikking van de hoornlaag) gaan gepaard met een droge huid. Op jongere leeftijd speelt vaak eczeem een rol: op oudere leeftijd wordt de droge huid vooral veroorzaakt door een verminderde talgproductie. Door de afname van het vetlaagje op de huid, verdampt er meer vocht uit de huid en droogt de huid uit. Ook de omgeving speelt een rol; in de winter komt een droge huid vaker voor vanwege wind, kou en de verwarming in huis.
Wat kan ik voor de patiënt doen?
Vraag of ichthyosis in de familie voorkomt en of de patiënt atopisch belast is of bekend is met psoriasis. In deze gevallen kun je de patiënt adviseren om een afspraak bij de huisarts te maken. Behandeling van een droge huid is gericht op vermindering van vochtverlies uit de huid. Om het vetlaagje van de huid te behouden of te herstellen kan je de patiënt adviseren om minder vaak, minder heet en minder lang te douchen en om zeep, douche en badschuimproducten te beperken. Een niet-alkalische zeep of badolie verdient de voorkeur. Ook kun je adviseren om minder krachtig af te drogen en de huid na het wassen in te smeren met een neutrale crème. Zorg in huis voor een goede luchtvochtigheid, plaats eventueel bakjes water bij de verwarming. Zet de verwarming niet te hoog. Om de huid extra te beschermen kan een zalf worden voorgeschreven, bijvoorbeeld cetomacrogol- of lanettecrème, eventueel met toevoeging van vaseline. Belangrijk is om dagelijks en na iedere wasbeurt de huid in te smeren. De handen moeten na iedere wasbeurt ingesmeerd worden met een vette crème.
Wat kan ik uitleggen?
Eerder genoemde adviezen kunnen helpen de klachten te verminderen. Bij gebruik van vette crèmes is het succes van de behandeling vooral afhankelijk van frequent smeren. Als de huid herstelt neemt de kans op irritatie en jeuk af. Preventie blijft belangrijk, dus laat de patiënt doorgaan met de gegeven adviezen. Wanneer de huid ondanks de adviezen en het gebruik van beschermende crèmes niet verbetert, adviseer de patiënt dan alsnog een afspraak te maken met de huisarts om onderliggende oorzaken uit te sluiten.
Bladnaam:
Tijdschrift voor praktijkondersteuning 2011, nummer 6
Literatuurverwijzingen:
