Het screenen van daartoe geïndiceerde personen in de huisartsenpraktijk wil maar niet vlotten. Met name op het gebied van cardiovasculaire ziekten blijkt steeds weer dat veel minder mensen zijn gescreend en behandeld dan verwacht kan worden op grond van de praktijksamenstelling. Van Wyk et al. deden een onderzoek in de regio Delft, waarbij ze drie systemen van screenen vergeleken wat betreft de lipiden. Let wel, het gaat niet om een populatiescreening, maar om het meten van de cholesterolwaarde bij mensen met een indicatie daartoe volgens de NHG-Standaard; vooral dus secundaire preventie. Op grond van gegevens uit het medisch dossier stelde men de indicatie voor het bepalen van het cholesterol. De onderzoekers randomiseerden praktijken in drie groepen: bij groep 1 deed men niets bijzonders, bij groep 2 installeerden de onderzoekers een expertsysteem dat de huisarts kon oproepen en hielp bij het vaststellen van een eventuele indicatie voor cholesterolbepaling en behandelindicatie. Bij de derde groep praktijken installeerden ze hetzelfde systeem, maar dan als automatische variant. Degene die het dossier van een patiënt opende werd meteen geattendeerd op een eventuele indicatie. Na een jaar follow-up bleek dat in de eerste groep 25% van de patiënten met indicatie was gescreend, in de groep met het expertsysteem was dat 35%, maar in de groep met automatische alarmering was dat 65%. En het screenen had ook effect, want van de patiënten die behandeld zouden moeten worden gebeurde dat bij 66% in de interventie, bij 40% in de expertsysteemgroep en in 36% bij de controlepraktijken. De conclusie: dokters weten hoe het moet (want een expertsysteem op zich helpt niet), maar ze doen het niet. Blijkbaar is een steuntje in de rug noodzakelijk. Als een praktijk zou willen starten met screenen op indicatie lijkt een alarmeringssysteem veruit het beste. Samenwerking tussen praktijkassistente en praktijkondersteuner biedt misschien het meeste zicht op goed resultaat. (HvL)