Een huidkleurig, rosebruin plekje dat langzaam is ontstaan en groter wordt? Het zou weleens basaalcelkanker kunnen zijn. Als het plekje er al wat langer zit, zie je meestal een korstje, soms bloedvaatjes en een glanzend randje. De patiënt beschrijft het vaak als een wondje dat maar niet genezen wil. Basaalcelkanker veroorzaakt meestal geen pijn of jeuk. [[img:327]]
Wat is er over bekend?
Het is de meest voorkomende en meest onschuldige vorm van huidkanker. Er zijn zo’n 25.000 nieuwe gevallen per jaar. Dat is ongeveer 85% van alle vormen van huidkanker. De gemiddelde leeftijd van patiënten met basaalcelkanker is 70 jaar. De basis van het ontstaan ligt in de voorafgaande jaren. Het aantal nieuwe gevallen stijgt, en het komt op steeds jongere leeftijd voor. Dit komt doordat we meer bewust van de zon genieten, naar warme en dus zonnige vakantiebestemmingen gaan en door het fenomeen zonnebank. Basaalcelkanker komt door schade en verandering van cellen van de opperhuid door (overmatige) ultraviolette zonnestraling. Het ontstaat meestal in het gezicht, op de slapen, oren, neus en in de hals. Het kan ook op de romp voorkomen, maar ziet er dan heel anders uit. Zoals een eczeemplek die niet geneest. In zeer zeldzame gevallen is de oorzaak een aangeboren syndroom waarbij voortdurend basaalcelcarcinomen optreden. Mensen met een lichte huid en werkers in de buitenlucht zoals boeren en bouwvakkers lopen meer risico. Basaalcelkanker zaait zich zelden uit. Bij ongeveer 40% van de patiënten die eerder basaalcelkanker hebben gehad ontstaan er binnen 3 jaar een of meerdere nieuwe plekjes.
Hoe ziet de behandeling eruit?
Basaalcelkanker is goed te behandelen. Soms door de huisarts, maar meestal door de dermatoloog. De keuze van de behandeling hangt af van de grootte van de plek, de lokalisatie, de cosmetische impact en de belasting voor de patiënt. Chirurgie, stikstofbehandeling, radiotherapie, fototherapie, maar ook lokale crème die het natuurlijke afweersysteem stimuleert en kankercellen opruimt behoren tot de mogelijkheden. Bij chirurgische behandeling is de kans dat de huiskanker op die plek terugkomt het kleinst, en heeft daarom de voorkeur. Na behandeling controleert de behandelaar de oude plek en zoekt naar eventuele nieuwe plekjes.
Wat kan ik voor de patiënt doen of uitleggen?
Soms vallen wondjes of gekke plekjes je op. Je kunt er naar vragen en de patiënt doorsturen naar de huisarts. Als de patiënt zelf over basaalcelkanker begint of ermee bekend is, kun je er over vertellen. Basaalcelkanker zal zich vrijwel nooit uitzaaien en is gelukkig niet levensbedreigend. Het is goed te behandelen. Voor de patiënt is het van belang niet te lang te wachten bij huidveranderingen. Plekjes worden groter, kunnen dieper ingroeien, en zijn daardoor moeilijker te behandelen, waardoor er meer kans op littekenvorming is. Zonprotectie blijft voor iedereen belangrijk! Helaas kan het de reeds ontstane huidveranderingen niet meer ongedaan maken. Adviseer regelmatig zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor aan te brengen, de zon tussen twaalf en drie uur te vermijden en onbedekte delen te beschermen met een pet, hoed en lange mouwen.
Bladnaam:
Tijdschrift voor praktijkondersteuning 2011, nummer 1
Literatuurverwijzingen:
