Niet dyspareunie, maar orgasmeproblemen van de vrouw staan op de bovenste plaats.
Het aantal patiënten dat zich met seksuele klachten bij de huisarts meldt, is laag. Voor een normpraktijk betekent dit ruim 2 nieuwe patiënten per jaar. Bij mannen gaat het verreweg het meest om erectieproblemen (1 per 1000 patiënten per jaar, of 0,1). De incidentie van vroegtijdige zaadlozing is ook 0,1. Bij vrouwen is de incidentie van dyspareunie 0,3, van vaginisme 0,03, van verminderde zin 0,13, van seksuele aversie 0,02, en van zowel opwindings- als lubricatieproblemen 0,04.
Bewegen blijkt een belangrijke factor te zijn: te weinig beweging geeft verhoogde kans op erectieproblemen en meer bewegen (minimaal tweemaal per dag een half uur lopen) doet het erectieprobleem afnemen. Lichamelijke factoren die geassocieerd zijn met erectiele disfuncties zijn diabetes mellitus, hart- en vaatziekten, schade als gevolg van behandeling prostaatcarcinoom, lokale afwijkingen aan de penis en neurologische schade/aandoeningen.
Statines kunnen soms negatieve bijwerkingen geven op korte termijn, maar zijn op lange termijn mogelijk gunstig bij erectieproblemen omdat het risico dat arteriosclerose ontstaat, kleiner is bij het gebruik van een statine.
Anorgasmie komt bij ongeveer 11% van de vrouwen voor. Vaak in combinatie met een ander seksueel probleem.
Meer dan de helft van de vrouwen en mannen die een SSRI gebruiken, hebben hier last van. Een antidepressivum dat minder seksuele bijwerkingen geeft is mirtazapine. Hormonale anticonceptie heeft geen invloed op het orgasme. Soms blijkt anamnestisch dat hormonale anticonceptie de seksuele opwindbaarheid vermindert. In dat geval kan het anticonceptivum enkele maanden worden gestaakt en worden vervangen door een progesteron-only of een niet-hormonaal middel. Daarna volgt een evaluatie of herintroductie van het oorspronkelijk middel. Cholesterolverlagers en ACE-remmers hebben geen invloed op het orgasme.
Bij ouder wordende mannen daalt de testosteronspiegel: dat is een natuurlijk verschijnsel. De relatie tussen testosteronspiegel en seksuele klachten is bij oudere mannen onduidelijk en niet bij iedere man met seksuele klachten is bepaling van de testosteronspiegel zinvol. Testosteronbepaling is uitsluitend geïndiceerd bij mannen met erectiele disfunctie waarbij verminderde zin en opwinding op de voorgrond staan. Ook als er bovendien duidelijke aanwijzingen zijn voor een testosterontekort (‘hypogonadisme’), zoals extreme moeheid, prikkelbaarheid, geheugenstoornissen, stemmingsveranderingen en spierzwakte. Bij lichamelijk onderzoek kunnen een gering volume van de testes (< 15 ml), weinig lichaamsbeharing, geringe spiermassa en toename van visceraal vet worden gevonden. Het gaat meestal om mannen met een slechte algemene gezondheid, adipositas en/of diabetes mellitus.
Bladnaam:
Tijdschrift voor praktijkondersteuning 2016, nummer 1
Literatuurverwijzingen: