Antwoord

Vruchtensappen kunnen de farmacokinetiek van diverse geneesmiddelen beïnvloeden. Zo leidt consumptie van grapefruitsap tot verhoogde spiegels van verschillende belangrijke geneesmiddelen doordat het de afbraak van deze geneesmiddelen remt. Grapefruit beïnvloedt namelijk de werking van het voor afbraak zorgende enzym CYP3A4.1 Ook kunnen grapefruitsap en andere vruchtensappen de concentratie van bepaalde geneesmiddelen verlagen, bijvoorbeeld van fexofenadine en celiprolol. Dit komt vermoedelijk doordat vruchtensappen zorgen voor remming van de opname in de darm.2 In de literatuur zijn enkele casereports te vinden over de interactie van cranberry met warfarine (een oraal antistollingsmiddel).3-5 Deze interactie berust vermoedelijk op remming van een van de enzymen die geneesmiddelen metaboliseren. Het zou hier gaan om beïnvloeding van CYP2C9, het belangrijkste enzym betrokken bij de afbraak van warfarine. Door stijging van de warfarinespiegel stijgt de INR (maat voor de stolbaarheid van bloed) en neemt het bloedingrisico toe. Deze mogelijke interactie is naar aanleiding van bovenstaande casereports en een aantal niet gepubliceerde meldingen opgenomen in de Amerikaanse bijsluiter van warfarine en ook het Engelse Committee on Safety of Medicines deed hieromtrent een waarschuwing uitgaan. Sindsdien zijn onderzoeken verricht om deze casereports te bevestigen. Laboratoriumonderzoek (in vitro) naar het ook door CYP2C9 gemetaboliseerde diclofenac met menselijke leverribosomen toonde aan dat cranberry de metabolisering van diclofenac remt. Bij onderzoek bij gezonde vrijwilligers bleek de remming in vivo echter niet aantoonbaar.6 Ook in een recente dubbelblinde trial bij dertig patiënten die warfarine gebruikten kon geen interactie worden aangetoond.7 Op grond van de literatuur kunnen we dus geen eenduidige conclusie over een mogelijke beïnvloeding van CYP2C9 door cranberrysap trekken. De klinische effecten lijken mee te vallen. Echter, bij conflicterende aanwijzingen voor mogelijk schadelijke effecten én omdat de effectiviteit van cranberrysap bij het voorkomen van urineweginfecties niet echt hard gemaakt is, blijft ons advies gehandhaafd: bij geneesmiddelengebruik – speciaal bij polyfarmacie – geen cranberrysap. Jaap van der Laan en Christine Weenink