Het is belangrijk om kritisch in het leven te staan, zeker als je in de gezondheidssector werkt. De tv-uitzending van Tros Radar op 31 augustus jongstleden onderstreepte weer eens hoe goedgelovig we eigenlijk zijn. Deze uitzending ging over de gewiekste methoden die farmaceutische fabrikanten gebruiken om hun koopwaar aan de man te brengen. Fabrikanten van farmaceutische producten mogen geen directe reclame maken voor medicijnen, behalve als die reclame rechtstreeks op artsen is gericht. Je zult in dit blad dan ook geen dergelijke advertenties vinden, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Medisch Contact, Huisarts en Wetenschap en het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Ook bij farmaceutische producten worden de grenzen opgezocht. We herinneren ons waarschijnlijk allemaal nog de reclame waarin een baby akelig dicht boven een teennagel werd gehouden. Het ging over schimmelnagels; een kwaaltje waar de hele mensheid last van heeft. En je doet natuurlijk alles om je kindje dat ongemak te besparen. Een andere vaker gebruikte methode om de Code Publieksreclame voor Geneesmiddelen te omzeilen bestaat uit het een tot op dat moment als onschuldig beleefd ongemak aan te merken als een ziekte. In Engeland noemen ze dat ‘disease mongering’ en een Engelse huisarts, Iona Heath, schreef daar veel behartenswaardigs over. Het gaat altijd om ‘onschuldige’ kleine kwalen als hoofdpijn, slapeloosheid, restless legs, maagpijn en schimmelnagels. Het ingeschakelde reclamebureau stippelt een hele campagne uit met als vaste onderdelen een onderzoek dat aantoont dat het probleem vaak voorkomt en door artsen dikwijls niet goed wordt onderkend of behandeld, en een aan de kwaal gekoppelde website, inclusief zelftest. Wanneer je bij zo’n zelftest invult ook maar het geringste vermoeden te hebben dat je aan de ziekte (bijvoorbeeld slapeloosheid) ‘lijdt’, raadt de zelftest je met klem aan direct contact op te nemen met de huisarts. Die is inmiddels via een andere weg benaderd om bij slapeloosheid toch vooral middel x voor te schrijven. Als het goed is, hangen er in de wachtkamer posters van het middel en liggen de folders voor het grijpen. Tros Radar bracht een aardig staaltje ‘wakkerschudjournalistiek’. Om het geheel nog eens extra aan te dikken zette Radar, in samenwerking met DGV, Nederlands instituut voor verantwoord medicijngebruik, een heuse campagne rondom winderigheid (flatulentie) op touw. Wederom dankzij een professioneel reclamebureau en een gedegen voorbereiding bleken de media dit feilloos op te pakken. En niet te vergeten dankzij onderzoeksbureau TNS NIPO, dat verantwoordelijk was voor de ‘harde’ cijfers wat betreft winderigheid.